معرفی ترخیص کالا از گمرک

 اگر شما تاجری هستید که به صورت بین المللی کار تجاری انجام می دهد ضروری است با بعضی از اصول و مفاهیم تجارت و بازرگانی اشنا باشید. ترخیص کالا از گمرک یکی از این اصول است که در ادامه با این مفهوم بیشتر آشنا میشویم.

ترخیص کالا از گمرک یعنی آزاد کردن کالاهای وارداتی و صادراتی بعد از پرداخت هزینه های لازم به دولت و انجام دادن تشریفات گمرکی. در واقع به پروسه ای که کالا برای ورود به کشور یا خروج از آن طی می کند را ترخیص کالا از گمرک می گویند. این مرحله ممکن است چالش های زیادی برای شما به وجود بیاورد. همه ی واردکنندگان و صادرکنندگان کالا نیاز به انجام دادن تشریفات گمرکی برای تکمیل پروسه واردات و صادرات خود دارند. صاحبین کالا می توانند از افراد مورد تایید گمرک که دارای تجربه و پروانه حق العمل کاری هستند نیز کمک بگیرند. این افراد (حق العمل کار یا کارگزار رسمی یا شرکت های ترخیص کالا) نماینده های قانونی صاحبین کالا هستند و مسئولیت انجام همه ی تشریفات واردات و صادرات کالا در کلیه ی گمرک های کشور را بر عهده دارند و به همین دلیل صاحبان کالا، نیازی ندارند خودشان به گمرک مراجعه کنند.

ترخیص کالا از گمرک های ایران به خاطر وجود تعداد قابل توجهی قوانین جاری و بخشنامه هایی که به صورت روزانه صادر می شود و مجوزات سازمان های همجوار از قبیل بهداشت، مخابرات، استاندارد و ... یکی از مشکل ترین عملیات ها برای آزادسازی مرسوله های وارداتی است. به دلیل همین چالش ها و مشکلات است که به شدت توصیه می شود در انتخاب تیم ترخیص خود دقت کافی انجام داده و به نکات قانونی، توجه زیادی کنید.

همچنین توجه به نوع کالا ی وارداتی و صادراتی در پروسه ترخیص برای اخذ مجوز های لازم ضروری و مهم می باشد. سازمان فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان مبارزه با مواد مخدر، سازمان دامپزشکی، سازمان نباتات، سازمان بهداشت، سازمان استاندارد برای دریافت مجوز استاندارد،کانون پرورش فکری و کودکان و... از جمله سازمان هایی هستند که می توان برای دریافت مجوز های لازم به آن ها مراجعه کرد.

 

مراحل ترخیص کالای وارداتی

 

اولین مرحله : خرید و ثبت سفارش کالا از فروشنده خارجی

یکی مهم ترین و اصلی ترین مراحل در پروسه واردات کالا،خرید و ثبت سفارش آن است. خریدار (واردکننده) در مرحله اول باید با انجام مکاتبات لازم با فروشنده، با او به توافق رسیده و پس از مشخص کردن قیمت نهایی و شیوه حمل و نقل ،پیش فاکتور را از فروشنده دریافت کند و در آخر سفارش خود را نهایی کند.

 

دومین مرحله: آماده کردن مدارک مورد نیاز (پروفرما و پکینگ لیست)

در مرحله دوم، صاحب کالا باید مدارک لازم برای اظهار کالای مورد نظر در گمرک (شامل پروفرما اینو‌ویس و پکینگ لیست) را آماده کند. توجه داشته باشید که عدم ارائه مدارک مورد نیاز به صورت کامل باعث ایجاد مشکلاتی در پروسه ترخیص می شود. درنتیجه این مرحله بسیار مهم و ضروری است.

 

سومین مرحله: ثبت سفارش کالا در سامانه جامع تجارت

برای ترخیص کالا از گمرک، صاحب ان باید سفارش کالا را در سامانه جامع تجارت (NTSW) ثبت کند. واردکنندگان و صادرکنندگان می بایست با کارت بازرگانی و با حساب کاربری خود اقدام به گرفتن کد ثبت سفارش گمرکی از سامانه جامع تجارت کنند تا بتوانند در سریعترین زمان، کار ترخیص کالا را انجام دهند.

 

چهارمین مرحله: درخواست از بانک مرکزی برای تخصیص ارز

صاحبان باید بعد از اینکه مجوز ثبت سفارش را دریافت کردند از بانک مرکزی درخواست تخصیص ارز کنند. افراد باید در یکی از شعب ارزی بانک های سراسر کشور پرونده تشکیل داده و ‌درخواست خود را جهت دریافت ارز نیمایی بیان کنند. توجه داشته باشید که این فرایند معمولا ۲۰ تا ۳۰ روز کاری حداقل طول می کشد.

 

پنجمین مرحله:انتقال کالا به ایران و وارد کردن آن به گمرک

بعد از دریافت تخصیص ارز از یکی از بانک های مرکزی و انجام دادن حواله ارزی و پرداخت تمامی هزینه ها به فروشنده ، باید کالای مورد نظر را وارد ایران کرد. برای حمل کالا به ایران می توان از شرکت های حمل و نقل بین المللی کمک گرفت و کالا را از راه های مختلفی مانند دریایی ، ریلی ، هوایی و زمینی به ایران منتقل کرد و در نهایت کالا وارد  یکی از گمرک های کشور می شود.

 

ششمین مرحله: ترخیصیه گرفتن از شرکت حمل و نقل و قبض انبار کالا

پس از ورود کالا به یکی از گمرک های ایران و تسویه با شرکت حمل و نقل یا فورواردر خود، باید سند مربوط به ترخیصیه بار و بارنامه که توسط شرکت های حمل و نقل صادر می شود را دریافت کرد.

 

هفتمین مرحله:ثبت کردن کالای خود در سامانه EPL و گرفتن کوتاژ

در هفتمین مرحله از ترخیص کالا که مرحله مهمی نیز می باشد باید کالا را در سامانه EPL گمرک ثبت و کوتاژ دریافت کرد. باید نوع بار و اطلاعات دقیق آن را درسامانه EPL  وارد کرد تا در پایان شماره ۸ رقمی کوتاژ برای شما صادر شود. این مرحله باید به صورت دقیق انجام شود‌.

 

هشتمین مرحله: تعیین مسیر گمرکی

کالای مورد نظر بعد از گرفتن شماره کوتاژ کالا بر اساس ارزیاب گمرک وارد یکی از مسیر های ترخیص کالا در گمرک می شود. با توجه به ارزش و کاربرد کالا ، کالا در یکی از مسیرهای سبز، زرد و قرمز وارد می شود. برای مثال کالاهایی که صاحب آن ها مدارک ضروری را به درستی ارائه کرده و مشکلی در آن ها وجود ندارد در مسیر سبز قرار می گیرند.

 

نهمین مرحله:واریز پول گمرکی (حقوق ورودی)

صاحبان کالا باید هزینه های حقوق ورودی کالایشان را به صورت آنلاین پرداخت کنند. البته برای بعضی از واردکنندگان اعم از شرکت های تولیدی و یا افرادی که طی ۲ سال واردات زیادی داشته اند امکان پرداخت هزینه های حقوق ورودی در مراحل بعدی نیز وجود دارد.

 

دهمین مرحله: واریز کردن ۴٪ مالیات علی الحساب

برای جلوگیری از فرار مالیاتی صاحبین کارت، از واردکنندگان ۴٪ مالیات علی الحساب گرفته می شود. این مالیات برابر ارزش سیف ورودی کالا که بر مبنای ۴٪ مالیات بر کارت گرفته میشود به علاوه ۴٪ ارزش ریالی کالا است.

 

 یازدهمین مرحله: گرفتن مجوز های ضروری برای ترخیص کالا از گمرک

مجوز های بسیار زیادی که واردکنندگان باید برای ترخیص کالا بگیرند باعث شده که ترخیص کالا از گمرک های ایران به شدت سخت شود. مجوز هایی که واردکنندگان ممکن است به آنها نیاز پیدا کنند شامل مجوز وزارت دفاع، مخابرات، استاندارد، سازمان بهداشت و... است که باید حتما بعد از اظهار کالا و دریافت کوتاژ براساس نظر ارزیاب گمرک گرفته شوند.

 

دوازدهمین مرحله: اخذ کد رهگیری از بانک

در این مرحله باید کد ساتا از بانک مرکزی را بعد از تامین ارزش کالا به وسیله بانک قبل از اینکه گمرک اجازه ترخیص دهد دریافت کرد. این کار یک فرایند بانکی است و به همین دلیل معمولا ترخیص کالا را به تاخیر می اندازد.

 

سیزدهمین مرحله:پرداخت هزینه های انبارداری

بعد از انتقال کالا به گمرکات کشور، کالا در انبارهای گمرک نگهداری می شود. به ازای هرروز که کالا در انبار باشد باید هزینه آن را در قالب هزینه انبارداری پرداخت کرد. هزینه ی انبارداری با توجه به عواملی همچون ابعاد، وزن و حجم بار و همچنین مدت زمانی که بار در انبار نگه داشته می شود، محاسبه می شود.

 

چهاردهمین مرحله:بارگیری کالای مورد نظر از گمرک ایران

بعد از پرداخت تمامی هزینه های مربوط به انبارداری و غیره ، در سامانه   EPL شماره ماشینی که برای بارگیری کالا به گمرک می آید را وارد کرده و دقت کنید که باید اینکه کالای موردنظر بعد از خارج شدن و ترخیص از گمرک به کدام یک از انبار های ثبت شده در گمرک،  فرستاده می شود مشخص شود.

 

پانزدهمین مرحله: بازرسی و بازبینی کالا در هنگام خروج از درب گمرک

بازبینی مجدد کالا در درب خروج باعث به وجود آمدن مشکلات فراوانی برای واردکنندگان کالا است. در این مرحله کارشناسان گمرک همه ی پروسه هایی که تا این لحظه انجام داده شده را مجددا بررسی می کنند. این بررسی ها می تواند روی هزینه های ترخیص کالا به صورت مستقیم اثر بگذارد.

 

مرحله شانزدهم: خارج شدن کالا از گمرک و انتقال کالا به انبار صاحب کالا

اگر کالا هیچ گونه مشکلی نداشته و نیازی هم به بازبینی دوباره نداشته باشد، مجوز قطعی خروج کالا از گمرک صادر می شود و در آخر ماشینی که بار در آن قرار دارد به ادرسی که در EPL ثبت شده منتقل می شود و صاحبان کالا می توانند بالاخره بار خود را دریافت کنند.

 

 

انواع مسیر های گمرکی

همانطور که گفته شد بعد از ثبت کالا در سامانه EPL و دریافت کوتاژ ، کالا وارد یکی از مسیر های گمرکی می شود.  در این قسمت با معنی هر یک از مسیر های گمرکی در ترخیص کالا آشنا می شوید.

 مسیر سبز:

اگر سامانه، مسیر سبز را مشخص کند به این معناست که تمامی مدارک ارائه شده توسط واردکننده کالا کامل بوده و او دیگر نیازی به ارزیابی و بررسی اسناد و تعرفه کالا به وسیله کارشناسان را ندارد. در نتیجه صاحب کالا می تواند مستقیما به سمت درب خروج برود و هزینه را بلافاصله به صندوق پرداخت کند.

 مسیر زرد:

درصورتی که کالا در مسیر زرد قرار بگیرد به این معناست که بازرسان مشکلی در مدارک پیدا کرده اند. بدین ترتیب پروسه ارزیابی کالا انجام نمی شود اما سامانه یک کارشناس مجازی که در یکی از گمرکات کشور مشغول به کار است را به تاجر معرفی می کند و این کارشناس مدارک را بررسی کرده و درباره ی صحت تعرفه کالا ، اسناد و فاکتور کالا تحقیق می کند.

 مسیر قرمز:

مسیر قرمز به معنای نیاز به شفافیت جهت ارائه مدارک لازم توسط صاحبین کالا است. در این صورت کالا باید به صورت فیزیکی بازرسی شده و ارزش گذاری شود. تعداد کالا و صحت مشخصات کالا از جمله مواردی است که توسط ارزیاب مورد بررسی قرار می گیرد. پس از این مرحله در صورت رفع مشکل کالا به مرحله ترخیص می رسد.

 

مدت زمان مجاز برای نگهداری کالا در انبار گمرک

طبق قوانین گمرکی کشور واردکننده فقط تا سه ماه می تواند کالای خود را در انبار گمرک نگه دارد.در صورتی که تاجران نتوانند کالا را در زمان مذکور ترخیص کنند، باید تقاضانامه ای به صورت کتبی از طرف خود یا شرکت حمل و نقل به گمرک ارائه کنند و این زمان را تا نهایتا دو ماه می توانند تمدید کنند. توجه داشته باشید که در این صورت واردکننده باید هزینه اضافه انبارداری را بپردازد.

کالا های غیر مجاز برای ترخیص از گمرک ایران

بعضی از کالا ها به خاطر دلایل بهداشتی ، محیط زیستی ، امنیتی ، مالی و قانون های کشور برای ترخیص از گمرک ایران ممنوع هستند و این کالا ها هرگز مجوز نمی گیرند.

کالا هایی که مخالف قوانین اسلامی و قوانین کشور باشند یا باعث به خطر انداختن اقتصاد کشور ، وضع بهداشت ، امنیت و اوضاع فرهنگی شوند از جمله کالاهای ممنوع هستند. برای مثال واردات اسلحه های گرم، مشروبات الکلی، مواد مخدر و فراورده های گوشتی حرام از نمونه کالاهای ممنوعه هستند که اجازه ترخیص از گمرک ایران به آن ها داده نمی شود.

.

هزینه ترخیص کالا از گمرک بندرعباس، گمرک فرودگاه امام خمینی و گمرک اصفهان

محاسبه هزینه های گمرکی ،عمدتا بر اساس دو مسئله انجام میگیرد :

ارزش کالا : ارزش کالا در گمرک بر اساس سامانه ای به نام تعیین کد شناسه کالا  (Tarriff Specification Code)، تعیین می گردد. این سامانه قیمت های کالا را براساس سوابقی که در خود ثبت دارد تعیین کرده و یک طیف وسیعی از کمترین تا بالاترین ارزش کالاهای مشابه را ارائه می نماید ، که کارشناس گمرک بر اساس سایر موارد مطرح در سند، یکی از ارزش های موجود در جدول TSC را انتخاب می نماید. لذا در اغلب کالا ها قیمت اصلی کالای خریداری شده در مرتبه ثانوی قرار می گیرد و در درجه اول گمرک خود تعیین قیمت می کند. خریدار ممکن است که مثلا در حراج کارخانه های کشور سازنده کالا را به قیمت بسیار ارزان تهیه نموده باشد ولی هزینه های گمرکی را می بایستی بر این اساس محاسبه و پرداخت نماید.

همچنین قابل ذکر است که قیمت در گمرک بر اساس قاعده (CIF) قیمت کالا + کرایه حمل + بیمه) محاسبه می گردد. بطور مثال اگر ارزش کالایی ۱۰۰ دلار باشد و هزینه حمل آن ۱۰ دلار باشد و طبعا بعلاوه هزینه بیمه که معادل حداقل ۰٫۰۵ در هزار، از مجموع ارزش کالا و هزینه حمل می باشد،در مجموع می شود ۱۱۰٫۵ دلار که مورد محاسبه قرار خواهد گرفت.

مأخذ: که درصد حقوق ورودی کالا را در کتاب تعرفه مشخص نموده است.

بدین ترتیب رئوس هزینه های گمرکی عبارتند از:

»۱ – هزینه حقوق و گمرکی ، معادل مأخذ تعرفه

»۲ – هزینه ارزش افزوده معادل ۹% از مجموع مبلغ معادل ریالی CIF و مبلغ حقوق ورودی

»۳ – هزینه اضافه شده ۰٫۰۵%

»۴ – هزینه مالیات خوش حسابی معادل ۴ % که مانند ارزش افزوده بر مجموع مبلغ معادل ریالی CIF و مبلغ حقوق ورودی تعلق می گیرد.

»۵ – هزینه وزارت راه معادل ۱۰% ارزش کرایه حمل (در صورتیکه کالا با وسیله حمل خارجی (غیر ایرانی) حمل شده باشد.

»۶ – هزینه انبارداری بر اساس جدول اعلام شده گمرکات زمینی – دریایی – هوایی

»۷ – هزینه تخلیه بارگیری کالا در انبارهای گمرک،هنگام ورود کالا و هنگام ترخیص کالا

»۸ – هزینه سایر از قبیل چاپ اظهارنامه، دیماند، جابجایی کانتینر، ایاب وذهاب داخل گمرک و …

»۹ – هزینه آزمایشگاه و استاندارد در صورت نیاز

»۱۰ – هزینه ترخیصیه شرکت حمل کننده کالا

»۱۱ – هزینه حق توقف کانتینر محموله های دریایی (درصورتیکه حمل کالا با کانتینر باشد).

»۱۲ – هزینه برگشت کانتینر (درصورتیکه کالای کانتینری، استریپ نشده باشد).

»۱۳ – هزینه ثبت سفارش بازرگانی

»۱۴ – هزینه صدور بیمه نامه

»۱۵ – هزینه کارمزد ترخیص کالا از گمرک